کلمات و لغات مناسب برای فن بیان

اهمیت استفاده از کلمات مناسب در حین صحبت کردن

تا به حال به این موضوع دقت کرده اید که چرا در زمان صحبت کردن واژه‌های مناسب به ذهنمان نمی‌رسد؟ احتمالاً شما هم بارها در این موقعیت ناخوشایند قرار گرفته باشید! می‌دانید که چه می‌خواهید بگویید اما یک دفعه موتور ذهنتان از کار می افتد و نمی‌توانید جذاب و تاثیرگذار حرف بزنید. 

استفاده از کلمات مناسب در زمان صحبت کردن یا سخنرانی اهمیت زیادی دارد. نحوه انتخاب کلمات، لحن ادای کلمات، تن و آهنگ ادای کلمات همگی می توانند بر مخاطب و میزان پذیرش او تاثیرگذار باشند.  فن بیان به معنی خوب صحبت کردن است و بخش مهم خوب صحبت کردن به استفاده اصولی از کلمات باز می گردد. 

تمرینات اصولی برای استفاده درست از لغات 

• مطالعه بیشتر و پیدا کردن کلمات مترادف واژگان و گسترش دایره لغات 

• کسب مهارت در استفاده از کلمات متناسب با افراد و موقعیت های مختلف

• قبل از شروع صحبت به استفاده از کلمات مناسب فکر کنید

• به کار بردن کلمات و جملات مثبت

• تهیه دفترچه کلمات خوب و مناسب ( شامل کلمات جدید و کلمات غیرفعال ) 

• جمله سازی با لغات جدید در دفترچه یادداشت ( هر کدام حداقل 10 جمله )

بر اساس پژوهش ها، افراد در طول روز فقط از ۲۰۰ تا ۴۰۰ لغت استفاده می کنند. این لغات در حافظه ما قرار دارند؛ ولی دایره لغات ما به دلیل عدم استفاده از آنها محدود می شود. بنابراین، با یادداشت لغات در دفترچه روزانه و مرور و استفاده از آنها در مکالمات روزمره می توانید به میزان بسیار زیادی به قوی تر شدن فن بیان و گیرایی کلام خود کمک کنید.

همیشه سعی کنید مثبت و پرانرژی صحبت کنید. به اصطلاح خوش سر و زبان باشید . به کار گرفتن عبارات و جملات مثبت باعث می‌شود تا صحبت ادامه پیدا کند و از سوء تفاهم‌های احتمالی هم جلوگیری شود. کلمات منفی مانند: نمی‌توانید، نباید و… بار به شدت منفی دارند. سعی کنید تا مسئله شخص را حل کنید و چیزی نگویید که مخاطبان حس منفی از شما بگیرد.

این کارها ذهن خلاق شما را فعال کرده ، هوش کلامی تان را افزایش داده و مهارت جمله سازی را در شما تقویت می کند . به این صورت کلمات از حافظه کوتاه مدت وارد حافظه بلند مدت می شوند.

این تمرینات در روزهای اول احتمالاً دشوار و چالش انگیز خواهند بود، اما به مرور زمان این موضوع برطرف شده و خواهید دید که چقدر ذهن شما در زمان صحبت کردن فعال و چالاک خواهد شد.

گسترش دایره لغات در فن بیان

کسی که برای سخنرانی با کلمات معدود و مختصری شروع به سخن گفتن می کند، با کوچکترین اشتباهی،‌ رشته کلام از دستش خارج می شود؛ زیرا دایره لغات و واژگان وی آنچنان محدود است که توانایی جایگزینی واژه ای جدید را برای آنچه از خاطر بُرده است ندارد. پس باید دایره لغات خود را افزایش داده و این مشکل را حل کند.

تمرین برای افزایش دایره لغات 

• کار کردن با فرهنگ نامه و تمرین جمله سازی 

بهترین روش برای گسترش دایره لغات در فن بیان ، کار کردن با فرهنگ نامه و تمرین جمله سازی است. شما باید با استفاده از واژگان، ترکیب های مختلف و جملات متفاوتی بسازید. این جمله سازی ها باید در قالب سخنرانی و سخنوری انجام شود تا در ذهن سخنران نهادینه شود. 

شما می توانید یک اپلیکیشن فرهنگ لغات مثل فرهنگ معین یا دهخدا روی گوشی خود نصب کرده و خود را ملزم کنید که هر روز یک لغت جدید یاد بگیرید.  همچنین می توانید هر واژه ای را که می بینید و معنای آن را نمی دانید با جستجو در این اپلیکیشن به آسانی معنای آن را  پیدا کنید.

بعد از تجربه این جملات جدید، باید این کار را بارها و بارها تکرار کنید تا به یک مهارت تبدیل شود. سپس می توانید در موقعیت های سخنرانی گوناگون از این گنجینه واژگان استفاده کنید.

• تمرین شعرخوانی

در حین مطالعه شعر و ادبیات به نحوه واژه آرایی و کلمات و ترکیب ها و جملاتی که بیان شده است، دقت داشته باشید. هنگام مطالعه اگر به ترکیب زیبایی برخورد کردید که شما را جذب کرد؛ اگر کلمات جدیدی را دیدید و یا جملاتی که از نظر بیانی و موسیقایی جاذبه داشت، آنها را یادداشت کنید.

سپس با کلمات یادداشت شده جمله سازی کنید و آنها را در قالب یک سخنرانی ارائه دهید.

•  تمرین موسیقی در کلام 

شما با استفاده از چهار دسته کلمات شامل کلمات مترادف، کلمات متضاد، کلمات هم خانواده و کلمات هم وزن می توانید در کلام خود موسیقی ایجاد کنید. 

فراموش نکنید مهمترین راهکار افزایش و گسترش دایره لغات ، ارائه آنها در قالب سخنرانی است. اگر کمی دقت کنید و حوصله به خرج دهید می توانید در مدت کوتاهی به چنان گنجینه لغات و دایره واژگانی دست پیدا کنید که هرگز نمی توانستید حتی در ذهنتان تصور کنید.

مثال برای کلمات با تاثیر گذاری بیشتر : 

• «سپاسگزارم» کلمه ای برای انتقال حس خوب به مخاطب است

• «چون» کلمه ای ترکیبی از درخواست و دلیل است و همین هم احتمال پذیرش درخواست شما از سوی طرف مقابل را افزایش می دهد .

• «آیا می توانید؟» کلمه ای است که احتمال دریافت پاسخ مثبت از مخاطب را افزایش داده و به طور ناخودآگاه احساس ناتوانی به او می دهد.

• «شما» کلمه ای است که احساس مهم بودن به فرد مقابل می دهد.

• «ما» کلمه ای است که باعث می شود محور گفتگو به خواسته های شما متمرکز نشود و هر منفعتی که به شما می رسد شامل او هم بشود . 

مثالهایی در زمینه خوشامد گویی : 

• سلام گرم و صمیمی ما را پذیرا باشید

• به مهمانان عزیز خوشامد می گویم

• مقدم مهمانان عزیز را گرامی می دارم

• سلام و درود به تمامی حضار و مهمانان گرامی و ارجمند

• حمد و سپاس خدای را که بر ما منت نهاد تا میزبان مهمانان ارجمندی چون شما باشیم

• حضور شایسته و بی نظیر شما میهمانان عزیز و گرامی و محبت بیکران و بی دریغ شما بزرگواران، شایسته تعظیم و تکریم و احترام است

• مهمان نوازی و مهمان دوستی ایران و ایرانی، زبانزد خاص و عام است. همه احترام و سلام و درود ما نثار شما میهمانان گرامی و سروران ارجمند باد

•  در این لحظه لازم می دانم سپاس و ستایش و قدردانی خود و همکارانم را به شما خانم ها و آقایان اعلام کنم.

• حضور محترم شما میهمانان گرانقدر، مایه سرور و مسرت و شعف و شادمانی ماست

• صمیمی ترین سلام ما نثار قدوم فرخ و فرخنده شما بزرگواران

مثالهایی در زمینه تقدیر و تشکر :

• تشکر می ‎کنم

• قدردانی می کنم

• صمیمانه سپاسگزارم

• بی نهایت ممنون هستم

• کمال تشکر را دارم

• حق شناس زحمات بی دریغ شما هستم

• مرهون و مدیون لطف و محبت شما هستم

•  شکرگزار الطاف مهربانانه شما هستم

• قدردان یاری و همیاری سبز شما هستیم

• از مساعدت و مودت شما میهمانان عزیز کمال امتنان و تشکر را دارم

• مصاحبت و معاشرت با شما مایه فخر و افتخار ماست

• از طرف خودم و به نیابت از همکارانم، قدردانی و قدرشناسی قلبی خودمان را تقدیم شما می کنم

• از اینکه دعوت ما را اجابت و در این گردهمایی حضور پیدا کردید، سپاسگزارم

• حضور گرم و صمیمی شما حاضران و حضار معزز و معظم، مایه مسرت و سرور و افتخار ماست

مثالهایی برای تاکید بر نکته ای خاص :

• لطفاً توجه کنید

• دقت (کافی) کنید (داشته باشید)

• بار دیگر تذکر می دهم

• تذکر می دهم

• تکرار می کنم

• خاطر نشان می‌کنم

• تصدیق می کنم

• در مورد این موضوع موکدا تاکید می کنم 

• این سخن را نه به تعریض که به تصریح می گویم 

• قاطعانه تاکید می کنم 

• اصرار دارم که نسبت به این موضوع التفات و عنایت و توجه ویژه داشته باشید

• ما نسبت به بسیاری از موضوعات با بی ملاحظگی و بی مبالاتی برخورد کرده ایم، من می خواهم با موشکافی و باریک بینی این موضوع را تبیین کنم و برای شما توضیح دهم

• تدقیق و تدبر شما می تواند کُنه و عمق این موضوع را روشن کند

• دقت نظر و بذل توجه شما نسبت به این موضوع ضروری است

• این موضوع نیاز به دقت و تمرکز دارد نه آسان گیری و سهل انگاری و ساده اندیشی

مثالهایی در زمینه رد یا اثبات یک موضوع :

• در تایید این موضوع عرض کنم که …

• مدلل و مسلم است که ما باید …

• نفی و اثبات یک مسئله دلیل بر …

• در تایید و تثبیت این موضوع عرض کنم که …

• این مسئله برای ما محرز و مصرح است

• اثبات و اسقاط  این موضوع به دلایل متقن و مسلم نیاز دارد

• تایید و تحکیم یک موضوع باید محرز و مدلل باشد 

مثالهایی در زمینه روایت یک داستان :

می توانید با این جملات شروع به داستان سرایی کنید:

• سعدی در کتاب گلستان داستان بسیار زیبایی را آورده است

• داستان جالبی که نقل می کنم در کتاب قابوس نامه بیان شده است

• در روایات (یا احادیث) آمده است.

• می خواهم حکایت انسان بزرگی را برایتان نقل کنم که وقتی خود شنیدم به شدت تحت تاثیر قرار گرفتم

• قصه ما قصه تلخی و سختی و پند آموز و درس آموزی است. حکایت از آنجا آغاز شد که …

• گفتند که خداوندگار عالم هم برای بیان مقصد و مقصود خویش قصه را انتخاب کرد. پس اگر حوصله شنیدن قصه و حکایت ندارید از خدا هم فاصله دارید. پس گوش فرا دهید تا قصه پر قصه ای را برایتان نقل کنم

• آیا می دانید که چه چیزی بیشترین تاثیر را بر مردمان و فرزندان آدم در طول تاریخ داشته است؟ علم، ثروت، قدرت، نه! آنچه بیشترین تاثیر را مردمان اعصار دارد قصه و داستان است. انسانها همیشه با قصه و افسانه و داستان های خودشان زندگی می کنند. پس اگر می خواهید روی آنها تاثیر عمیق و مانا و ماندگاری بر جای بگذارید با قصه خوبی سراغ آنها بروید

همچنین به جای شروع داستان با جملات خبری می توانید با جملات سوالی، داستان خود را آغاز کنید. استفاده از جملات پرسش برانگیز و شگفتی ‎آور، عملاً توجه مخاطب را نسبت به گفتار شما دو چندان می کند؛ مخاطبان معمولاً در باب موضوعی که احساس می کنند برای آنها ایجاد سؤال کرده و چیزی از آن نمی دانند واکنش بهتری نشان می دهند.